Tarihin Coğrafi Kalbi

Sir H. J. MACKINDER
Prof. Dr. EMİN GÜRSES’İN TAKDİMİYLE
HAZIRLAYAN, KADİR YILMAZ

Tarihin Coğrafî Kalbi, Sir Halford John Mackinder’ın muhtelif zamanlarda kaleme aldığı beş makalesinden derlenmiştir. Kitaba adını veren “Tarihin Coğrafi Kalbi” başlıklı makale, ilk kez 1904 yılında Kraliyet Coğrafya Topluluğu’nda okunduğunda coğrafyacılar dışında çok fazla kişinin dikkatini çekmemesine rağmen on yıl içinde İngiliz iç siyasetinde ve dünyada cereyan eden olaylar hem Mackinder’ın hem de makalenin kaderini değiştirmiştir. Mackinder’ın İngiliz bürokrasisinde ve siyasetinde akademik kariyerine paralel bir yükseliş sergilemiş olması, çalışmalarının hem daha geniş kitlelere ulaşmasına hem de siyasî karar alıcı mekanizmalar tarafından dikkatle takip edilmesine imkân vermiştir. Her ne kadar jeopolitik kavramını kullanmasa da, Kalpgâh [Heartland] Teorisi’nin ana hatlarının çizdiği bu ünlü makalesi, jeopolitiğe bir disiplin olarak yaygınlık kazandıran yolu açmıştır. İkinci Dünya Savaşı’nda özellikle Alman jeostratejistler tarafından dikkatle takip edilmiş olması, hem “jeopolitik” kavramının hem de kendisinin uzun süre akademinin lanetlileri arasında kalmasına yol açmıştır. Kitapta yer alan diğer makaleler: “Coğrafyanın Kapsamı ve Yöntemleri”, “İngiliz İmparatorluğu’nu Etkileyen Coğrafî Şartlar”, “Millî ve Emperyal Gücün Bir Kıstası Olarak İnsan Gücü” ve “Para Gücü ve İnsan Gücü”. Her ne kadar bir asır sonra Türk okuruyla buluşuyor olsa da, bu çalışmanın, “Tarihin Coğrafî Kalbi”nde cereyan eden hadiselerin daha isabetli bir şekilde değerlendirilmesini sağlayacağını düşünüyoruz.